Weekblog 12 april 2025

Leegte en ruimte

Deze week trok ik door een bijzonder gebied: de Flevopolders. Voor de één een zee van ruimte, voor een ander een grote leegte. Waar zit dat verschil van beleving in?
Voor de boerengezinnen die destijds van overal in Nederland de Flevopolders kwamen bevolken, bood het nieuwe land ruimte, een toekomst, een nieuw bestaan. Maar de Zuiderzeevissers verloren hun bestaansrecht.
Voor hen was het leegte.

Ruimte is waar nieuwe mogelijkheden liggen. Je geeft iemand de ruimte, zodat die kan groeien en zich kan ontwikkelen. Ruimte heeft iets oneindigs, iets onbegrensds. Ruimte heeft iedereen nodig, om te ademen, om jezelf te kunnen zijn. Zelfswoordenhebbenruimtenodig, om beter gelezen te kunnen worden. Ruimte is fijn.
Vraag een Zeeuw(se) die in de Randstad is geweest, naar zijn gevoel als hij over de Moerdijkbrug terug rijdt of Hoogerheide passeert: (eindelijk weer) RUIMTE

O, mijn bloedmooie Zeeland,
Wat mij beweegt om te gaan
Is dat ik altijd weer terug kan
Op een dag leg ik weer bij je aan                                                                                                  

(Peter Slager)

 Maar leegte is de afwezigheid van al het andere. Leegte ervaar je als je iets of iemand verloren hebt. Leegte is waar iets of iemand verdwenen is. Leegte kan ook oneindig zijn. Leegte is pijn.
Pijn.
Als je in je vinger prikt, voelen je hersens pijn. Die pijn is een waarschuwing: Pas op, hier moet je van leren; wees voortaan voorzichtiger, want als iets pijn doet, wil je het natuurlijk niet nog een keer meemaken.
Verliezen doet ook pijn. Veel kinderen (en volwassenen?) kunnen niet tegen hun verlies. De hersenactiviteit van iemand die verliest, lijkt verrassend veel op die van iemand die fysiek pijn heeft. Bij fysieke pijn en verliezen is hetzelfde hersengebied betrokken. Het is dan dus ook de bedoeling dat je leert van verliezen.
Ik kon als kind helemaal niet tegen mijn verlies. Meestal draaide mijn verlies op vechten uit. Wat ik daarvan geleerd heb? Hard lopen! Want mijn broer was een kop groter en twee keer zo sterk, dus alleen door harder te rennen dan hij voorkwam ik dat ik de pijn van mijn verlies ook nog eens letterlijk moest voelen…… Later leer je verliezen te accepteren als ‘part of the game’. Tonen dat je met verlies kunt omgaan, dat je een goede verliezer kunt zijn, siert een mens.
Het verliezen van een dierbare doet ook pijn, veel pijn. Bij iemand die je lief is of die jou lief heeft, ervaar je een zee van ruimte en een gevoel van oneindigheid. Ruimte om jezelf te zijn, maar vooral: een ruimte die je met iemand (ook letterlijk) deelt en waarin je met elkaar versmelt. Zoals Frans Halsema zo prachtig zingt:
        Zij verstaat de kunst van bij me horen,
        in mijn lichaam heeft ze plaatsgemaakt voor twee.
        In mijn ogen, woont ze, in mijn oren,
        ze hoort en ziet mijn hele leven met me mee.

Als je zo iemand verliest, verandert die heerlijke ruimte in een diepe leegte. Leegte in jezelf, want je bent een stuk van jezelf verloren. Kun je dan ook een goede verliezer zijn? Part of the game? Went het? Moet je ervan leren?
Niet. ieder verlies heeft opnieuw z’n eigen pijn en leegte. Dit verlies leer je nooit; gelukkig maar.

Kan het gemis toch ook nieuwe mogelijkheden openen? Kun je die leegte niet benutten als nieuwe ruimte?
Niet doen! Laat die leegte leegte zijn! Laat die lege stoel staan, dat lege glas; laat dat haakje van de kapstok leeg.
Juist in de leegte blijft jouw dierbare voelbaar en aanwezig. Juist in het gemis is die ander er nog……..
Zoek je nieuwe ruimte niet in die leegte………. er is nog oneindig veel ruimte daarnaast.