Weekblog 31 mei 2025

Schaamte voor een scheet

Als je gaat wandelen zet je niet alleen je benen en je voeten in beweging, maar je hele lijf. Ook je darmen gaan aan het werk en dat leidt onvermijdelijk tot het lozen van wat onbruikbare gassen. Enkele weken geleden had ik een medewandelaar die er wat van kon! Om de haverklap vond er één succesvol de achterdeur,  gevolgd door ‘sorry’ of ‘ik ga wel even achter je lopen’. De frequentie was dusdanig dat het ‘sorry’ een beetje op stotteren begon te lijken. Wat mij betreft mocht ze de excuses achterwege laten. Ik vind een scheet geen probleem, zeker niet als je buiten bent. Ik zeg daar ook geen sorry. Waarom zou je dat moeten zeggen van iets dat iedereen doet en heel normaal is?
En helemaal niet als je tussen vers bemeste weilanden wandelt. Boeren hebben meer reden om, namens de koe, sorry te zeggen en doen dat toch ook niet en dat vinden we heel normaal.

Als je lucht inademt, neemt je lichaam daaruit zuurstof op. Als je uitademt blaas je ongebruikte gassen en afvalstoffen uit je longen uit. Een scheet laten is eigenlijk uitademen van achter: je neemt stoffen uit je voedsel op en de ongebruikte gassen en afvalstoffen uit je spijsvertering verlaten zo je lichaam. Aan het uiteinde van je dikke darm zit een heel slim stukje. Dit stukje herkent het verschil tussen een scheet en een drol en zorgt ervoor dat de juiste van de twee op het passende moment de uitgang verlaat. Het laten van scheten is een normale en gezonde lichamelijke functie. Een gezond mens laat 10 tot 20 scheten per dag, meestal gevolgd door een doorzichtig onschuldig ik-was-het-niet-blik. Raar eigenlijk, want als die afvalstoffen uit je mond komen, zegt niemand sorry. Het zal te maken hebben met het geluid en de geur.

Je kunt winden (de literair meer gebezigde benaming) laten die erg stinken, maar ook winden die minder uitgesproken ruiken. 99% van de gassen in een wind is reukloos. 1% is dat wel. De kans is dus 1 op 100 dat je die van mij ruikt…. Wat je eet, bepaalt in sterke mate de geur van winden. Ruikt een wind zurig, dan is er sprake van gisting in de darm door een overmaat aan koolhydraten (suikers, zetmeel). Stinken winden naar rotte eieren, dan komt dat door de vertering van vooral dierlijke eiwitten afkomstig uit vlees, kip of vis. Omdat plantaardige voeding moeilijker te verteren is laten vegetariërs meer winden dan vleeseters. Hun winden stinken echter weer minder. Aldus de geleerden. MAAR WAAROM STINKT KOEIENMEST DAN WEL?
Overigens hebben we van de lucht van onze eigen winden minder last, dan die van anderen. Zeg eens eerlijk, wie kan het weerstaan om na het laten van een wind onder je dekbed toch even zelf te ruiken…..?

Als je ongebruikelijk veel winden laat, kan dat komen omdat je ongemerkt teveel lucht inslikt. Dit kan gebeuren bij spanning en stress, maar ook door snel praten, snel eten en drinken zonder goed te kauwen, roken, veel koolzuurhoudende drank en ‘luchtig’ voedsel gebruiken. Het aantal winden dat je laat neemt ook toe naar mate je ouder wordt. Dat wordt nog wat met het gestaag stijgende aantal 65-plussers. Meestal brengt toenemende productiviteit economische groei, maar gezien de pensioenontwikkeling hebben we hier eerder ‘wind’ tegen.

Het laten van een scheet in gezelschap is in onze samenleving ongepast en roept schaamtegevoelens op. In gezelschap draaien we dan ook graag om de vraag heen wie de dader is. Thuis kende we het rijmpje:  Wie het eerste ruikt heeft zijn kontje gebruikt. Maar wie dat verklapt heeft het zelf gelapt. En wie dat weer zegt, heeft het eitje zelf gelegd. In een onderzoek onder 1000 Nederlanders zegt 70% in het bijzijn van de eigen partner wel een scheet te durven laten. In gezelschap van vreemden durft slechts 4% een scheet te produceren. In de rij bij de kassa probeert 80% een scheet in te houden. Jongeren generen zich minder voor een ontsnapte scheet dan ouderen. Scheten inhouden is overigens niet gezond. De afgedankte gassen worden weer door het lichaam opgenomen en dat is beter van niet.
Ergert u zich een beetje aan het feit dat ik steeds het woord scheet gebruikt? Dat is niet vreemd.
De meeste mensen vinden het benoemen van een scheet als scheet niet netjes. Ze hebben het liever over een wind of ,om de aandacht ervoor te minimaliseren, ‘een windje’. Vreemd eigenlijk, want een aardig kind of je schatje noem je vertederend een ‘poepie’ of een ‘scheet’ (tot ze er één laten….). Scheten leiden altijd tot hilariteit. We hebben thuis een windenkwartet. De 9 reeksen van 4 kaarten hebben herkenbare namen: stiekeme winden, verlegen winden, opluchtende winden, brutale winden, benauwde winden, enz. De kaarten zelf laten niets aan de verbeelding over: windhose, fluisterwind, broekhoester, spatlap, fluisterwind en last but nog least de stoelensplijter.
Wandel je niet graag?  Dat je geen hond hebt, is nu geen excuus meer. Er zijn nog zeker 36 redenen om (er) uit te laten!